მცხეთა-მთიანეთი(მთის ხალხი)

საქართველოს რუკა(კერძოდ მცხეთა-მთიანეთი)

მხარე აღმოსავლეთ საქართველოში, მოიცავს ისტორიულ-გეოგრაფიული პროვინციების შიდა ქართლის, ერწო-თიანეთის, ფშავის, ხევსურეთის, მთიულეთის, გუდამაყრის, ქსნისხევის ტერიტორიებს. რეგიონის საერთაშორისო კოდია: GE-MM. მცხეთა-მთიანეთის მხარეში შედის საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული შემდეგი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულები:
ახალგორის მუნიციპალიტეტი;
დუშეთის მუნიციპალიტეტი;
თიანეთის მუნიციპალიტეტი;
მცხეთის მუნიციპალიტეტი;
სტეფანწმინდის მუნიციპალიტეტი.სექციების სია [დამალვა]
1 ზოგადი ცნობები
2 ადგილობრივი მმართველობა
3 ეკონომიკა
4 ღირშესანიშნაობები
5 ისტორია
6 რესურსები ინტერნეტში
მხარის ფართობი შეადგენს 6785 კვ.კმ-ს, მოსახლეობა – 125 ათასს, მოსახლეობის სიმჭიდროვე 1 კვ.კმ-ზე – 18 კაცს. მხარის ადმინისტრაციული ცენტრია ქალაქი მცხეთა. მხარეში 285 დასახლებული პუნქტია, მათ შორის:ქალაქი – 2: მცხეთა, დუშეთი;
დაბა – 7: ზაჰესი, ახალგორი, ჟინვალი, ფასანაური, თიანეთი, სიონი, სტეფანწმინდა;
სოფელი – 582.
ეთნიკური შემადგენლობა - ქართველები, ოსები, ასურელები, სომხები, რუსები.
ეს არის მოკლე ბიოგრაფიული ცნობები მცხეთა-მთიანეთზეე...................

ეს არის უფრო დაახლოებული რუკა მცხეთა-მთიანეთის.....

გუდამაყარი!

ისტორია

საიდან წარმოდგება სიტყვა „გუდამაყარი“?

იგი ორი ფუძისაგან შედგება: - გუდა და მაყარი.

გუდა მზადდება ხბოს ან თხის ტყავისაგან, იყენებენ უმთავრესად, მწყემსები საგზლისათვის. რთული სიტყვის მეორე ნაწილია „მაყარი“, საყოველთაოდ ცნობილია, რომ ნეფის მაყრებს ვაჟის მაყრებს ეძახიან, პატარძლისას კი - ქალის მაყრებს.

წინათ ქორწილში ცხენებით დადიოდნენ.ერთ-ერთ ქორწილში ვიღაც მაყარი უცხენოდ აღმოჩნდა. ცხენებს ხურჯინები არ ჰქონიათ. მაყრიონის საპატივცემულო პურ-ღვინო, გუდაში ჩაალაგეს და ქვეითად მოსიარულე მაყარს ზურგზე აჰკიდეს. მაყარი ძალიან დაღლილა, ხეთა ჩრდილში ჩამოჯდა და კიდეც მიეძინა. მაყრიონმა მოიკითხა სასმელ-საჭმელი, ხატის გადიდებაც წესი იყო და დაუწყეს გუდიან მაყარს ძებნა. არავინ იცის, იპოვეს თუ არა, მაგრამ სიტყვა „გუდამაყარი“ კი აქედან წარმოდგება, „გუდიან მაყარს“ ნიშნავს.

 პოლკოვნიკ ივანე ჩოხელის მოგონებებიდან....

 არსებობს მეორე ვერსიაც.

შემოსევების დროს მესხეთიდან ხატი წამოაბრძანეს გუდით, თან გამოჰყვა მრევლიც. „სად დავმალოთ?“ იყო ფიქრი. ყველაზე მიუვალ ადგილად ახლანდელი გუდამაყარი ჩათვალეს. ეს გამხდარა მიზეზი ამ სახელის დარქმევისა.

მთქმელი მარიამ წიკლაური

არსებობს ასეთი ლეგენდა თეთრი და შავი არაგვის შესახებ.ოდესღაც კავკასიონის უმაღლეს მთაზე ცხოვრობდა ორი ულამაზესი და, ერთი - ქერა, მეორე - შავგვრემანი. დებს საბედისწეროდ ერთი უფლისწული შეუყვარდათ, რომელმაც არჩევანი ქერა დაზე შეაჩერა.ეს რომ გაიგო შავგვრემანმა, დაჯდა უფსკრულის პირას, იტირა - იტირა და მისი ცრემლების ნაგუბარზე წარმოიშვა მდინარე - შავი არაგვი, შემდეგ თვითონას უფსკრულში გადაეშვა. როდესაც მეორე დამ შეიტყო საყვარელი დის დაღუპვის ამბავი, თვითონაც მოპირდაპირე მხარეს დაჯდა, იტირა - იტირა და მისი ცრემლების ნაკადიდან წარმოიშვა მდინარე - თეთრი არაგვი. ქერა დამაც მდინარეში ჩაიქცია თავი.დებს იმდენად უყვარდათ ერთმანეთი, რომ უერთმანეთოდ ვერ გაძლეს და ორი არაგვიც ფასანაურთან ერთმანეთს უერთდება. ორ არაგვს შორის გაწოლილი მთა უფლისწულიაო ამბობს ლეგენდა.



ჩაწერა XII კლასის მოსწავლემ ირაკლი ჩოხელმა.